« La prezo fiksita de la administracio atingas po 2 200 siriajn pundojn por kilogramo da tritiko. Tio reprezentas malpli ol eŭro. Tio ne sufiĉas por savi nian ekspluatejon », konstatas siria cerealvendisto.
Ekde nun, eĉ la zonoj protektataj estas tuŝataj de la homaro, kiel eksplikas Pierre-Michel Forget, profesoro pri tropika ekologio ĉe la Nacia Muzeo de Natura Historio :
« Oni opinias hodiaŭ, ke pli ol 50% el tiuj protektataj arbaroj malbonfartas. Ili forte suferas pro la homaj aktivecoj, nome la fragmentigo, la ĉasado, la vojoj… Ankaŭ la minaj ekspluatadoj damaĝas tiujn arbarojn, kiuj tamen estas protektataj. »
Protekti ankaŭ la bestojn
Kiel do renovigi efike tiujn mediojn ? Rearbarigi certe, sed samtempe protektadi la bestojn. Insektoj, birdoj kaj mamuloj partoprenas la vivciklon de la plantoj : « Por replanti arbojn, necesas havi grenojn. Tamen, tiuj grenoj, ofte situantaj en tropika arbaro, havas vivdaŭron ekstreme limigitan, de kelkaj tagoj ĝis kelkaj semajnoj. Ni ne povas stoki ilin. En la tropikaj regionoj, la regeneracio okazas prioritate per disigo de la grenoj fare de la bestoj. »
La arbaroj produktas oksigenon
Protekti tiun ekosistemon urĝas, memorigas la esploristo, ĉar la arbaroj produktas oksigenon. Ĝi ankaŭ limigas la temperaturon grundonivele, kaj do la ĝeneralan plivarmiĝon de la planedo.
La bilanco de la diluvaj pluvoj denove pligraviĝas en Brazilo. Mardon, la limo de 100 mortintoj estis transpasita.
La sukuristoj trovis 106 korpojn post la inundoj kaj terglitoj, kiuj detruis la regionon de Recife, nord-oriente de la lando.
La registaro de la Ŝtato Pernambuko, kies Recife estas la ĉefurbo, enkalkulis 100 mortintojn laŭ ĝia precedenca bilanco, en la mateno.
Sed nova komunikaĵo sendita posttagmeze anoncis, ke ses korpoj estis retrovitaj en du el la plej tuŝitaj zonoj.
Ok personoj plu estas malaperintaj kaj pli ol 400 fajrobrigadistoj plu estas mobilizitaj por la serĉado. « Tiuj serĉoj daŭros senhalte, ĝis kiam ĉiuj ĉi personoj estos retrovitaj », asertis Humberto Freire, respondeculo de la 'Civila Defendo de Pernambuko', citita en la komunikaĵo.
Pli ol 6 000 personoj perdis sian loĝejon
En Jardim Monteverde, ĉe la limo inter Recife kaj la urbo Jaboatão dos Guararapes, kie pluraj dekoj da personoj estis enfositaj fare de kotfluado, la serĉado finiĝis, la korpoj de la tri lastaj malaperintaj personoj estis retrovitaj merkredon.
Pli ol 6 000 personoj en la regiono Reclife perdis sian loĝejon kaj estis reloĝigataj en akceptejoj, laŭ la lasta bilanco de la aŭtoritatoj. La urĝa stato estis dekretita en 24 municipoj de Pernambuko.
La brazila prezidento Jair Bolsonaro superflugis la inunditajn zonojn kaj la registaro atribuis krediton ĝis miliardo de realoj (ĉirkaŭ 198 milionoj da eŭroj) por helpi la viktimojn.
La Ŝtatĉefo estis kritikita ĉar li deklaris, ke tia katastrofo « estas natura», post interalie simila katastrofo, kiu okazigis 233 mortintojn en Petropolis, apud Rio-de-Ĵanejro (sud-oriente) pasintan februaron.
Aliaj mortigaj inundoj jam okazis fine de la pasinta jaro en la Ŝtato Bahio (nord-oriente), kaj poste en januaro sud-oriente, en la Ŝtatoj San-Paŭlo kaj Minas Gerais.
Inter vendredon vespere kaj sabaton matene, pluvis ekvivalento al 70% el tio, kio estas kutime atendita dum la tuta monato de majo en kelkaj zonoj de Pernambuko.
Laŭ José Marengo, specialisto pri naturaj katastrofoj, tiujn esceptajn precipitaĵojn kaŭzas la klimata varmiĝo, sed estas mortiga ĉefe pro la sovaĝa urbanizado.
« La pluvo sola ne mortigas. Kio estas mortiga, estas la pluvoj sur loĝejoj situantaj en riskaj zonoj », eksplikas tiu kunordiganto pri esploroj de la "Nacia centro pri kontrolo kaj alarmo kontraŭ la naturaj katastrofoj en Brazilo" (CEMADEN).
Laŭ li, la aŭtoritatoj « kulpas », ĉar ĝi « permesis konstruaĵojn en riskaj zonoj, kie vivas malriĉaj loĝantoj, kiuj havas neniun lokon por iri.»
Almenaŭ kvar milionoj da personoj estas tuŝitaj de la plej gravaj inundoj de antaŭ preskaŭ du jardekoj nord-okcidente de Bangladeŝo, anoncis lundon Unuiĝintaj Nacioj.
Laŭ la bangladeŝa registaro, la superakvoj, kiuj komenciĝis pasintsemajne, superakvigis 70% el la distrikto Silheto kaj 60% elSunamganj, okazigante almenaŭ 10 mortintojn, dum du milionoj troviĝas izolitaj.
Torentaj pluvoj kaj almonta alfluado de akvo norde de Barato ŝveligis la fluejojn de la riveroj en Bangladeŝo. Ambaŭ ĉefaj landlimaj riveroj, Surma kaj Kuŝiara, rompis la digojn kaj inundis centojn da vilaĝoj.
Arifuzzaman Bhuiyan, la ĉefo de la "Nacia centro de prognozo kaj inundaj alarmoj", deklaris, ke ambaŭ riveroj jam atingis sian plej altan nivelon iam mezuritan de post la 1970-aj jaroj.
« Tio estas unu el la plej gravaj riveraltiĝoj el la historio nord-oriente de la lando », li deklaris.
La infanoj, unuaj viktimoj de la inundoj
La Infan-Fonduso de la Unuiĝintaj Nacioj (Unicef) provizis eĉ pli teruran bilancon, kun « pli ol kvar milionoj da personoj » tuŝitaj de la riveraltiĝoj en kvin distriktoj nord-okcidente de Bangladeŝo.
« En tiu katastrofo, kiel kutime, ja la infanoj estas la plej vundeblaj », opiniis Sheldon Yett, la reprezentanto de Unicef en Bangladeŝo.
Ĉiuj lernejoj kaj ĉiuj establaĵoj pri supera instruado estis fermitaj en la regiono. Almenaŭ 350 lernejoj estis transformitaj en ŝirmejojn, en kiuj pli ol 8 500 personoj rifuĝis, ofte kun sia brutaro.
Sed laŭ Netai De Sarker, alta funkciulo, kiu prizorgas la krizon, la situacio pliboniĝas : la akvo komencas retiriĝi el kelkaj nordaj regionoj, eĉ se pasintan lundon 1,23 miliono da personoj plu estis blokita pro la fluoj.
La registaro sendis 140 medicinajn skipojn por flegi la personojn tuŝitajn de la inundoj kaj malhelpi aperon de malsanoj kaŭzataj de la akvo.
La riveraltiĝoj estas ripetita minaco por milionoj da personoj en Bangladeŝo, situanta tre malalte sub la marnivelo, kaj nord-oriente de la najbara Barato.
Multaj spertuloj opinias, ke la klimata ŝanĝiĝo plialtigas la oftecon, la perforton kaj la neantaŭvideblecon de tiaj meteologiaj eventoj.
Antaŭ-raporto pri la klimato : laŭ la Interregistara Spertularo pri Klimata Ŝanĝiĝo (ISKŜ), la homaro suferos plej malfrue post tridek jaroj, pri kataklismaj klimataj konsekvencoj
Ĉi-jare, Siberio atingos rekordojn, tiom la flamoj voras ĝin. La gigantaj fajroj estas duoble pli gravaj ol tiuj, kiuj okazis pasintjare dum la sama periodo, alarmas Moscow Times, kvankam la sezono de la fajroj en 2021 jam estis « la plej grava, kiun Rusio iam konis ».
Laŭ Alexander Chupryan, provizora ministro pri Urĝecoj, la lando frontas de la jarkomenciĝo pli ol 4 000 arbarajn fajrojn vastiĝintajn laŭ 270 000 hektaroj. « Tio reprezentas areon pli grandan ol Luksemburgo », precizigas la sendependa rusia ĵurnalo.
Laŭ la ministrejo, nur dum la semajno de la 2a de majo, dek ses personoj mortis pro la arbaraj fajroj.
La 10an de majo, dum videokonferenca kunsido diskonigita sur la Ŝtataj televidkanaloj, la rusia prezidento Vladimir Putin, postulis de la regionaj respondeculoj, « ke ili agadu ». Li argumentis, ke la somero 2021 « ne ripetiĝu », substrekante la danĝeron por la loĝantoj kaj la mediajn kaj ekonomiajn konsekvencojn, raportas la novaĵagentejo Reuters.
Duobla fronto por la militanta lando
Rusio certe renkontos malfacilaĵojn por fronti la gigantajn fajrojn, pro manko de resursoj kaj laboristoj. Ĉiuj streboj de la lando fakte turniĝas al la milito en Ukrainio, substrekas la usona ĵurnalo The Washington Post.
« Pasintjare, kiam la incendioj intensiĝis proksime de somero, la militistoj estis ofte petataj por helpi la fajrobrigadistojn. Helikopteroj kaj aviadiloj povis ĵeti tunojn da akvo, dum miloj da homoj aktivadis surtere tra marĉoj kaj varmegejoj por estingi la flamojn. »
Ĉi-jare 2022, la fajroj komenciĝis ekde marto oriente de Siberio. Monaton poste, en aprilo, la damaĝoj jam superis tiujn, kiuj okazis en 2021, alarmis tiam la Moscow Times en alia artikolo, citante informojn de la moskva ĵurnalo Kommersant.
Tvitmesaĝo de la civila asocio de Omsko, apud la kazaĥia landlimo tiam incitiĝis pro la neagado de la registaro : « En la regiono de Omsko, pli ol cent hektaroj da arbaro de pinacoj ekflamiĝis laŭlonge de la aŭtovojo de Ĉerlako. Kolonoj de fumoj videblas dekojn da kilometroj ĉirkaŭe, eĉ de Omsko. »
« Dum tiu tempo, la guberniestro de la regiono organizas celebrojn honore al Putin, kaj oni ne scias, kion ĝuste faras la regiona ministro taskita pri la urĝaj situacioj. »
La danĝero kreskas. La scienca komunumo fakte akordiĝas koncerne la gravecon de la konsekvencoj de la gigantaj fajroj, kiuj intensiĝas pro la klimata varmiĝo. La incendioj kaŭzas gravajn forĵetojn de karbono kaj rapidigas la fandiĝon de la permafrosto, tiel liberigante metanon.
Alexej Jaroŝenko, ĉekape de la programo por la arbaro ĉe Greenpeace-Rusio, asertas al Reuters :
« Nenio ŝanĝiĝis de post la lasta jaro. Verŝajne ni spertos novan sezonon de nekonataj gigantaj fajroj. »
La varmego rekomenciĝis sur la Hinda kontinento post kelkaj tagoj da paŭzo, danke al la fulmotondroj, komence de la semajno. La simbola atingo de 50°C estis transpasita la 1an de majo : unuafoje en la jaro, tiu konstato estis farita en la norda hemisfero.
Pasintan vendredon, la temperaturoj atingis 50°C en Ĝakobabad, en la pakistana suda provinco Sindo.
Naciskale, la temperaturoj staras inter 6 kaj 9°C super la sezonaj normaloj. Ĉi-13an de majo, 40°C estis registritaj en la pakistana ĉefurbo Islamabado kaj la aliaj grandaj urboj de la lando, kiel Karaĉio, Lahoro kaj Peŝavaro.
Tiuj temperaturoj estas rimarkindaj. Tamen, necesas precizigi, ke tiu parto de la kontinento, estas en plena varma kaj seka sezono.
En majo estis atingitaj la varmaj pintoj. Poste estos la musona periodo.
La komenciĝo de la musonaj pluvoj okazas meze de majo sur la suda duonparto de Barato, sed ne atingas la nordan parton de la kontinento antaŭ la komenciĝo de junio. Nur la alveno de tiuj pluvoj kapablos malpliigi tiujn tre fortajn varmojn.
Barato kaj Pakistano spertis printempon ekscese varman de post marto. Aprilo estis la plej varma de post la komenciĝo de la registradoj de temperaturoj en Barato, kvankam neniu absoluta rekordo de varmo estis registrita.
Tiuj fortaj varmoj karakteriziĝis ĉefe per temperaturoj daŭre tre altaj, superante dum aprilo la nivelon de 40°C en Nov-Delhio kaj kulminante ĝis 42°C.
Kiuj estas la konsekvencoj por la loĝantoj ?
La fluado de la riverego Induso malpliiĝis je 65% de post la jarkomenciĝo, pro la manko de pluvoj kaj neĝo. Tiu riverego fontas en Tibeto, trapasas Baraton kaj Pakistanon. Ĝi ja provizas 90 % el la akvo de la lando. Ŝafoj mortis pro sunfrapoj kaj deshidratigo en Panĝabio. La risko de manko je nutrado kaj akvo estas reala en tiu lando.
Barato estas unu el la landoj de la mondo, kie la frekvenco de la varmegoj plej kreskis dum la 40 lastaj jaroj. La barata meteologia servo kalkulis 413 tagojn kun temperaturoj superaj al 40°C inter 1981 kaj 1990, kontraŭ 600 tagoj inter 2011 kaj 2020.
Antaŭ-raporto pri la klimato : laŭ la Interregistara Spertularo pri Klimata Ŝanĝiĝo (ISKŜ), la homaro suferos plej malfrue post tridek jaroj, pri kataklismaj klimataj konsekvencoj
La korno de Afriko sinkas en humanitaran krizon. Konfrontita al unu el la plej gravaj sekecoj de post 40 jaroj, 20 milionoj da personoj riskas manki je nutraĵoj.
En Etiopio, Somalio kaj norde de Kenjo, la pluvsezono estis supozita komenciĝi en aprilo. Sed ĉi-jare, la precipitaĵoj plu estas atendataj.
Laŭ agentejo pri humanitara kunordigado de UN, almenaŭ tri milionoj da bestoj mortis. Tio estas katastrofo por tiuj popoloj, kiuj vivtenas sin ĉefe per agrikulturo kaj bredado.
Aparte por la miloj da nomadoj kiel Abdi Kabe Adan : « Mi ne opinias, ke nia vivmaniero ne transvivos. [...] Mi vidis kaprojn, kiuj manĝas siajn fekaĵojn kaj kamelojn, kiuj manĝas aliajn kamelojn. Mi neniam vidis tion en mia tuta vivo. »
La korno de Afriko ĉiam spertis sekecajn periodojn, sed ili estas pli kaj pli intensaj kaj oftaj. « La sekecoj ripetiĝas tiel rapide, ke la nomadaj paŝtistoj ne kapablas esti reziliencaj », rimarkas Ali Nur Mohamed, taskita pri la administracio de la humanitaraj krizoj por la Neregistara Organizaĵo Save the Children.
« Sen pluvo, neniaj resursoj. Tuja kaj pli grava helpo estas nemalhavebla por eviti gravan humanitaran krizon en aeroj tuŝitaj de la sekeco en Etiopio, kaj helpi la komunaĵon fariĝi pli rezistantaj kontraŭ la ekstremaj klimataj ŝokoj. »
La infanoj estas en danĝero de misnutrado
10 milionoj da infanoj en Ĝibutio, Etiopio, Somalio kaj Kenjo bezonas vivnecesan asistadon kaj pli ol 1,7 miliono estas grave misnutritaj laŭ Catherine Russell, ekzekutiva direktorino de Unicef.
En Gode, sude de Etiopio, pli kaj pli da infanoj misnutrataj estas hospitaligitaj, kelkfoje, en kriza stato. « Kelkaj patrinoj ne sukcesas produkti sufiĉe da lakto por nutradi siajn bebojn, ĉar ili havas nenion por manĝi » atestas la doktoro Mahamad Abdi Omar, infankuracisto ĉe la malsanulejo de Gode.
La patroj devas kelkfoje foriri malproksimen de siaj familioj por trovi nutraĵojn por la brutaro. La gepatroj kelkfoje alfrontas terurajn elektojn : flegi infanon, estas riski perdon de bestoj, kaj do ĉion, kiu ebligas al ili vivteni sin.
De du monatoj, la filo de Falis Hassen suferas je hepato kaj aftoj, kiuj malhelpas lin mamsuĉi. Ŝi finfine kondukis lin al la malsanulejo, ne avertante sian edzon. « Ni okupiĝis serĉi paŝtejojn kaj akvon por la brutaro. Tio estas longa. Mia edzo ne lasus min foriri, ĉar estas tro da laboro por fari. »
La humanitara helpo spertas malfacilaĵojn
« Ni eksperimente scias, ke estas vivesenca agadi rapide por eviti humanitaran katastrofon, sed nia kapableco reagi estis limigita ĝis nun pro manko de financo », deklaris Michael Dunford, regiona direktoro de la Monda Nutraĵa Programo por Orienta Afriko.
Tiu resurso estas « nun vaste perturbata de la homaj premoj je kontinenta kaj planeda skalo », skribas la aŭtoroj de studaĵo publikigita en la revuo "Nature".
Duafoje en tiu jaro, la mondo transpasis novan planedan limon : tiu de la ciklo de nesala akvo. En nova studaĵo (en la angla) publikigita en la revuo Nature ĵaŭdon 28an de aprilo, la sciencistoj eksplikas, ke tiu ciklo, kiu enkluzivas precipitaĵojn, grundan humidon kaj vaporiĝon, staras ekster sia sekureca zono.
Tiu resurso estas « nun vaste perturbata de la homaj premoj je kontinenta kaj planeda skalo », ili skribas.
« Tiu nova sciencista studaĵo montras, kiel la homoj, pli damaĝis la "verdan akvon" (akvo disponebla por la plantoj) dum la lastaj jardekoj ol dum pluraj miloj da jaroj de la holocena periodo », alarmas la sveda Johan Rockström, profesoro pri mediaj studoj kaj kun-aŭtoro de la studaĵo.
Ses limoj el naŭ estis transpasitaj
En Tvitero, la sciencistoEmma Haziza emociiĝis pro la situacio.
« Mi ne plu scias kiel diri, kelkfoje krii tion kaj poste silenti fronte al la amaso da kontinuaj informoj… ŝi skribas. Sed ĉu vi komprenas, kion signifas manko de akvo ? Plu da energio, nenio plu por manĝi. Fakte ni plu estas nenio. Ĉu vi certas, ke vi volas plu vivi tiel ? »
La frua fenomeno estas aparte maltrankvila, ĉar la somero ne ankoraŭ komenciĝis.
De post marto, Barato kaj Pakistano sufokas. Ambaŭ landoj frontas ondon de varmo kaj tio daŭros : la meteologiistoj prognozas, ke la temperaturoj en Delhio povus atingi 46 °C, ĵaŭdon 28an de aprilo, 48 °C en Raĝastano, kaj eĉ 50 °C en Ĝakobabad.
La aŭtoritatoj rekomendas al la vundeblaj personoj, ke ili evitu eksteriĝi.
La urbego je pli ol 20 milionoj da loĝantoj spertis maksimumon de 40,1 en marto, kiu estas la plej varma temperaturo registrita en tiu monato en la ĉefurbo de post 1946.
La frua fenomeno estas aparte maltrankvila, ĉar la somero ne ankoraŭ komenciĝis. La temperaturoj prognozitaj estas la samaj ol tiuj, kiuj estis konstatitaj dum la mortigaj ondoj de varmo, kiuj frapis Baraton kaj Pakistanon en majo kaj junio 2015, kaj kiuj mortigis almenaŭ 4 500 personojn.
La nuna ondo de varmo en Barato estis plivarmigita de la klimata ŝanĝiĝo, kiu estas la rezulto de la homaj aktivecoj, kiel brulo de karbo kaj aliaj fosiliaj brulaĵoj », eksplikas la klimatologo Friederike Otto.
« Nun same okazas ĉie en la mondo, dum varmegaj periodoj. Ĝis la fino de la netaj emisioj de forcejefikaj gasoj, la ondoj de varmo en Barato kaj aliloke plu fariĝos pli varmaj kaj pli danĝeraj. »
Pasintan 7an de aprilo, perforta polvo-tempesto trapasis Irakon. Tiu dika nubo oranĝkolora kaŭzis nuligon de multaj flugoj kaj ankaŭ la enhospitaligojn de pluraj dekoj da personoj en la lando.
Ĉio komenciĝis norde de Irako. La dika nubo de polvo kaj sablo formiĝis en la nordaj regionoj de la lando ĵaŭdon 7an de aprilo 2022. Pro preskaŭ nenia videbleco kaj dika oranĝkolora ekrano, ĉiuj flugoj, kiuj veturas al Arbil, ĉefurbo de la memstara regiono de la iraka Kurdio, estis nuligitaj.
La tempesto daŭrigis sian periplon malsuprenirante suden de la lando. Post Arbil, ĝi poste englutis la ĉefurbon : Bagdado, kaj eĉ vizitis la pli sudajn urbojn kiel Nasirija.
En la stratoj de la ĉefurbo, la konstruaĵoj kaj aliaj loĝejoj, ankaŭ la veturiloj estis kovritaj per okrokolora tavoleto.
La dika nubo da polvo kaŭzis « dekojn da hospitaligoj en tuta Irako pro spirproblemoj », deklaris sabaton 9an de aprilo Saïf al-Badr, porparolanto de la ministrejo pri Sano.
Videbleco tre limigita, okuloj ruĝigitaj de la polvo, lumo tra oranĝkolora ekrano, kaj malfacila spirado en la tuŝitaj zonoj, jen kiel estis la konsekvencoj de tiu tempesto, kiu ne estas la unua kaj ne estos la lasta laŭ la irakaj meteologiaj servoj.
Amer al-Jabri, direktoro de la meteologia buroo de Irako eksplikas, ke tiuj tempestoj de polvo ne estas malofta fenomeno en tiu lando, ĉefe en printempo. Sed pro la klimata ŝanĝiĝo, ili fariĝas pli kaj pli oftaj.
Risko ekzistas pri « kresko de polvo-tempestoj pro sekeco, dezertiĝo kaj malkreskoj de la pluvoj (...) kiu malfortigas la vegetaĵan kovrilon », li avertas. Tiu vegetaĵa kovrilo estas necesa, ĉar ĝi ebligas malgravigi la efikojn de tiuj nuboj de polvo.
Irako estas lando de Proksima-Oriento aparte vundebla je la klimata perturbo. Tiujn lastajn jarojn, la lando spertis rekordajn pluvegojn kaj altajn temperaturojn, kiuj superis 50° C dum la somera periodo kaj dum pluraj sinsekvaj tagoj.
La spertuloj alarmas pri la fakto, ke tiuj eventoj minacas je socia kaj ekonomia katastrofo tiun landon jam damaĝitan de la milito. Pasintan novembron, la Monda Banko opiniis, ke Irako povus suferi malkreskon ĝis 20% el siaj akvo-resursoj de nun ĝis la jaro 2050 pro la klimata krizo.