Neniam milito inter ni
« sed homoj kun homoj » Z
Ekde 03/01/2012
31/01/2021
Kiu estos la venonta malamiko ? - Serge HALIMI
LA KARTO de bondeziroj de s-ro Anders Fogh Rasmussen ne atendis la novjariĝon. La eksa ĝenerala sekretario de la Nord-Atlantika Traktad-Organizaĵo (NATO) resumis la mision, kiun ĝi devus plenumi, laŭ li, jene : “En 2021, Usono kaj ĝiaj aliancanoj havos okazon, kiu prezentiĝas nur unufoje en generacio. Tiun inversigi la tutmondan cedado de la demokratioj al la aŭtokratioj kiel Ruslando kaj Ĉinujo. Sed por tio necesos ke la precipaj demokratioj unuiĝu.” Tion ja faris multaj el ili, antaŭ generacio, per (...)
https://eo.mondediplo.com/article2899.html
Sakstrato de la idento-politikoj - Stéphane BEAUD , Gérard NOIRIEL
La identisma lingvaĵo, kiu radikas en longa historio, eksplode kreskis kun la sociaj retoj kaj la televido de konstanta informado. Antaŭe ĝi estis rezervita al la dekstruloj, sed nun ĝi stampas la retorikon de ĉiaj politikaj aktivuloj kaj gvidantoj, tiom ke ĝi transformas la “rason” en variaĵon kiu dispremas ĉiujn ceterajn. LA RASA identeco subite reaperis en la aktuala diskutado, la 25-an de Majo 2020, kiam la bildoj pri la murdo de George Floyd, filmita de preterirantino per poŝtelefono, estis (...)
https://eo.mondediplo.com/article2902.html
Fantasmoj ĉirkaŭ « ĉina ofensivo » ĉe UN - Jeanne HUGHES
Sekvante s-ron Donald Trump, multaj komentistoj opinias ke Ĉinujo estas provanta domini la Unuiĝintajn Naciojn. Kvankam malfacilas mezuri maldensan influon, la statistikaj donitaĵoj montras ke la realo malproksimas de la fantasmoj. Nun, Pekino kontentiĝas celi kelkajn direkciojn de agentejoj, kun komerca celo aŭ cele pravigi sian agadon. « LA ĈINAJ altfunkciuloj de Unuiĝintaj Nacioj estas tre malmultaj. Tamen ne mankas respondecaj postenoj. » En 2005, s-ro Wan Jingzhang, ĉina diplomato nun emerita, (...)
https://eo.mondediplo.com/article2901.html
Saud-Arabia fiasko en Jemeno - Pierre BERNIN
Malgraŭ milita interveno de koalicio regata de Saud-Arabio kaj subtenata de la okcidentaj potenclandoj, la huthista ribelo plifortigas sian pozicion en Jemeno. Pli ol la lokaj faktoroj de la konflikto, ĝiaj regionaj konsekvencoj, kun Saud-Irana rivaleco kaj la apero de Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj kiel militistaj potencoj, transformas la ekvilibrojn de Proksim-Oriento kaj Araba Golfo. En la nokto de la 25-a ĝis la 26-a de marto 2015, la Sauda aviadilaro ĵetis siajn unuajn bombojn sur la (...)
https://eo.mondediplo.com/article2898.html
Thorez, tagon post tago - Serge HALIMI
Li estis la komunista gvidanto, kiu plej influis la historion de sia partio. La taglibroj de Maurice Thorez malkaŝas lian ĉiutagan vivon, liajn renkontiĝojn, liajn legaĵojn. "KELKAJN tagojn antaŭ sia morto, en Julio de 1964, sur boato kiu kondukis lin denove al lia feriejo en Krimeo, Maurice Thorez memoras pri sia juneco de ministo : “Mi komencis ĉe la kribrado de la foso 4, 12-jara, la 17-an de Julio 1912.” Tio fariĝis unu el la lastaj paĝoj de lia taglibro. Tiun taglibron Thorez trudis al si (...)
26/01/2021
La enhavlisto de la februara kajero:
27 ... Malferme: Intervjuo kun Fernando Maia Jr.
31 ... Landa agado: Zamenhof aperis en la Irana Zamenhofa Festo!
31 ... Afriko brilas: La Zamenhofa Naskiĝtago en Rutshuru
32 ... Recenzo: Hector Hodler: Pacisma sinteno
34 ... Oficiala Informilo
35 ... Recenzo: Nur rekte, kuraĝe
36 ... Esperanto dum la koronvirusa pandemio: membroj maljuniĝas, sed la Movado junas
38 ... Influaj sciencistoj kaj inĝenieroj de Nord-Irlando
39 ... UEA | MondaFest': Donacetoj al UEA omaĝe al MondaFest'
40 ... Faka agado: Arboplantado kaj Arboj
41 ... Letero de leganto: Tertremo en Kroatio
42 ... Landa agado | Esperanto en universitatoj: Internaciaj Retseminarioj por Prezentado de Esperanto al la Ekstera Publiko en Irano
44 ... Fake, Science kaj Profesie tra la mondo: KOVIM-19 kaj Vakcino-21: ĉu la homaro sukcesos bremsi la pandemion?
46 ... Forpasoj
47 ... ILEI: La ILEI-kongreso 2021 en Benino
18/12/2020
La enhavlisto de la januara kajero:
3 ... Novjara mesaĝo de la prezidanto de UEA
6 ... Esperanto en universitatoj: La 2-a Kuratora Konkurso por la Esperanto-Muzeo
7 ... Kongresa Komuniko 1
8 ... Intervjuo: Intervjuo kun Camilla Peruch
9 ... Kulturo: Simbolo kaj ĝia sugesta forto
10 ... AMO 2020 – de Aŭklando ĝis retlando
12 ... Novaĵoj pri la KER-ekzamenoj
13 ... Regularo pri la literatura premio “Akademia Laŭro”
14 ... Afriko brilas: Premiero en Afriko
15 ... Rete: Bitoteko renovigita
16 ... Recenzo: Ne kredu ĉion, kion vi pensas
17 ... El Gazetaraj Komunikoj de UEA: Esperantologio / Esperanto Studies inaŭguras novan serion
17 ... UEAviva: VK 2020: Legantoj de la revuo Esperanto
18 ... Edukado: Aperis Manlibro pri Instruado de Esperanto
18 ... Landa agado: Pri la Esperanto-klubo en Tiĥvin
19 ... Laste Aperis
20 ... Fake, Science kaj Profesie tra la mondo: Kosma renkontiĝo kaj kultura trezoro en la reto
22 ... Opinio: Soci-ekologie daŭripova UEA eblas, sed kiel?
23 ... Forpasoj
23 ... Oficiala Informilo
11/12/2020
Amara demokrata venko - Serge HALIMI
La unuaj decidoj de s-ro Joseph Biden por la ŝlosilaj postenoj de sia registaro (ekstera politiko, financo, medio) povas elrevigi tiujn, kiuj esperas profundajn ŝanĝojn en Vaŝingtono. Tamen, eĉ malmulte ambicia politiko stumblos super Respublikana Partio kiu ne suferas la atenditan malvenkegon. La plej multaj demokrataj aktivuloj estis forte ĉagrenitaj, la 3-an de Novembro ĉi-jare, vespere de prezidant-elekto, kiun ilia kandidato tamen gajnis. Por ili, preskaŭ nenio okazis kiel antaŭvidite. (...)
https://eo.mondediplo.com/article2894.html
La venĝo de la kamparoj - Benoît BRÉVILLE
Domo kun ĝardeno, for de la streso de la grandaj urboj … La ideo logas multajn urbanojn dolore spertintajn la sankrizon. Sed pri kia “revenĝo de la kamparoj” precize temas ? MALEBLAS ne vidi ilin en la pariza metroo. “Alès, la ĉefurbo al kiu ne mankas aero”, “Sologne, aero”, “Seine-et-Marne, la vera granda veto”… : ekde Majo, tiaj reklamoj afiŝiĝas en la paseoj kaj ĉe la kajoj por instigi la pasaĝerojn ŝanĝi sian vivon, kun tute aparta insistemo ĉe la linio 1, tiu kiu kondukas al la afer-kvartalo La (...)
https://eo.mondediplo.com/article2893.html
Sekretoj kaj potenco de la ĉina fiŝkapta floto - Ian URBINA
Neniu scias ĝuste kiom da ŝipoj havas la ĉina fiŝkapta floto. Efektive, tamen, ĉi tiu amasa ŝiparo, kiu kovras la tutan planedon, superas ĉiujn aliajn laŭnombre kaj laŭ etendiĝo. En la okuloj de Pekino, ĝi ludas kernan rolon, kaj por nutri la loĝantaron kaj por loki la ŝakpecojn de Pekino sur la geopolitikan ŝaktabulon. La potenco kaj troriskemo de la ĉina fiŝkapta floto estas memevidenta por ĉiu, kiu navigas sur la alta maro. En 2019 mi pasigis unu semajnon kun la marpolico de Gambio, patrolante pli ol (...)
https://eo.mondediplo.com/article2888.html
En la momento de la usona elekto, la venanta internacia ordo - Olivier ZAJEC
La plej multaj grandaj eŭropaj ŝtatoj deziras la elekton de s-ro Joseph Biden. Ili imagas, ke ĝi favoros la revenon al malpli ĥaosa monda ordo. Sed la identeco de la reganto en la Blanka Domo kaj la diplomatiaj decidoj de Usono ĉesis determini ĉiujn strategiajn ekvilibrojn. “GVIDI la demokratian mondon”. Jen la slogano, kiu resumas la programon de ekstera politiko de s-ro Joseph Biden. Por precizigi la enhavon de tiu ambicio, la demokrata kandidato por la usona prezidant-elekto en Marto de 2020 (...)
https://eo.mondediplo.com/article2884.html
La diabla kaptilo - Pierre RIMBERT
En kian abismon la politikoj kontraŭ Kovim-19 sendis la mondon, tiel ke la komercaj maristoj devas petegi, ke oni donu al ili la saman rajton, kiun havas la transportitaj varoj : la rajton enŝipiĝi kaj elŝipiĝi ? En oktobro 2020, pli ol 800 000 marlaboristoj el 1,7 milionoj de la komercaj ŝipoj, estis blokitaj, iuj sur ŝipoj, per malpermeso elŝipiĝi, aliaj sur tero, per malpermeso enŝipiĝi. Por ĉi lastaj, la senhavo de kontrakto, kaj do de salajro, kondamnas ilin al mizero. Por la aliaj, ĉiam sur (...)
05/12/2020
La enhavlisto de la decembra kajero:
243 ... Malferme: La Rezolucio de MondaFest'
244 ... Universala Kongreso: Donante esperon: memoraĵoj el 2020
245 ... Oficiala Informilo
246 ... UEA: Ne nur EKO, ankaŭ la daŭrigo
247 ... Alvoko al partopreno en la 72-a okazigo de la Belartaj Konkursoj de UEA, en 2021
248 ... Fake, Science kaj Profesie tra la mondo: Ĉu reviviĝos ISAE?
249 ... Persona invito al la IKU en Belfasto
250 ... Post Malapero de la Nova Koronviruso en Wuhan
252 ... MondaFest’: Revivigi la Virtualan Kongreson
253 ... Afriko brilas: Ideo de senlima amikeco
254 ... E@I festas sian 15-jariĝon – ĉu vi konas ĝian agadon?
256 ... "Esperanto estas nobla afero"
259 ... Eventoj: La Internacia «Retinario»
260 ... Forpasoj
261 ... Kotiztabelo de UEA por 2021
262 ... Indekso-2020
31/10/2020
La infera maŝino - Serge HALIMI
JAM alfrontita al angoroj prisanaj, ekologiaj, ekonomiaj kaj sociaj, la franca socio ricevas kromajn batojn en la formo de teroristaj atencoj. Oni volas nun mobilizi ĝin por la “milito”. Por unu plia. Sed, ĉar la malamiko estas ofte ne identigebla, lia detruado postulas ĉiam pli potencan armilaron ol antaŭe. Ne – aŭ ankoraŭ ne – kanonojn kaj paraŝutistojn, sed pliajn atencojn al la publikaj liberecoj. Kiu efektive kuraĝas defendi tiujn ĉi post atenco aŭ dum epidemio ? Do, restriktoj estas trudataj kaj (...)
https://eo.mondediplo.com/article2882.html
En Malio, puĉo en senŝtata lando - Anne-Cécile ROBERT
La grupo de oficiroj, kiu faligis la malian prezidanton Ibrahim Boubacar Keita la 18-an de aŭgusto 2020 taskigis la emeritan kolonelon Bah N’Daw gvidi la transiron al nova civila reĝimo. La lando travivas sian kvaran puĉon de post sia sendependo, en 1960. La armea interveno rivelas la malfortecon de politikaj reĝimoj submetataj al la rigidaj reguloj de la internaciaj financaj institucioj. ĈU PUĈO ? Lasta mortiga bato ? Genieca frapo ? La malia gazetaro konkuras per vortludoj por kvalifiki la (...)
https://eo.mondediplo.com/article2880.html
"Falu la reĝimo de la bankoj" - Doha CHAMS
Bejruto, meze de julio. Malgranda homamaso kolektiĝas sur la trotuaro vidalvide de la hospitalo de la Usona Universitato de Bejruto (AUB). La vizaĝoj estas seriozaj, palaj aŭ afliktiĝintaj. La antaŭan tagon, aŭ frue en la mateno, 1 500 dungitoj de la AUB estis informitaj pri siaj maldungoj "pro la ekonomia krizo". Entute inter 20% kaj 25% de la laborforto de la universitato estas koncernataj. "Masakro", denuncas la laborsindikatoj. Kvindekjarulino eliras el la konstruaĵo kaj kriegas "Revolucio (...)
https://eo.mondediplo.com/article2878.html
Libano : dujarcenta serĉado de nacio - Georges CORM
Suferinta de la krizo de Kovim-19 kaj de ekonomiaj malfacilaĵoj, la Libana loĝantaro estas trafita de malriĉiĝo pligravigita de devaluto de la Libana pundo (Legu la ĉi-suban artikolon de Doha CHAMS). Dependantaj de konservado de malforta ŝtato por certigi siajn privilegiojn, la politikaj regantoj montriĝas nekapablaj reformi la landon malgraŭ la kolero kreita de la duobla eksplodo en la haveno de Bejruto la pasintan 4-an de aŭgusto. Ekde la 19-a jarcento Libano senĉese renkontas la intervenismon de (...)
https://eo.mondediplo.com/article2874.html
Bolivio, kroniko de komunikila fiasko - Anne-Dominique CORREA
La bolivianoj estas vokitaj elekti sian prezidanton la 18-an de Oktobro. Dufoje prokrastita fare de potenco en malfacilo, la voĉdonado estas organizita de reĝimo devena de la faligo de s-ro Evo Morales, antaŭ jaro. Post tio la privataj komunikiloj kaj parto de la maldekstro silentas pri la speco de tiu rompo de la konstitucia ordo. Ĝis artikolo de la “New York Times”, lastan Junion … NENIU granda komunikilo ŝatas konfesi eraron. La pasintan 7-an de Junio, la New York Times do surprizis per tio, ke (...)
https://eo.mondediplo.com/article2879.html
29/10/2020
La enhavlisto de la novembra kajero:
219 ... Malferme: Korea Kongreso trans la baroj de kronviruso kaj tekniko
221 ... Laste Aperis
222 ... La 107-a Japana Esperanto-Kongreso sub la malfacila kondiĉo de la kronvirusa epidemio
223 ... Recenzo: Inter piratoj kaj kolombinoj
225 ... Eventoj: La plej granda KAEST – ĉi-jare virtuala
226 ... Fake, Science kaj Profesie tra la mondo: Nobelpremio pro nigra truo kaj dua ondo de koronviruso
228 ... Kampanjo de UEA por Tutmonda Arbo-plantado: 1000 arboj ĝis 2030
229 ... MondaFest’: Sur flugiloj de malfacila vento
230 ... La Festivala Kuriero. Ni ne adiaŭas
231 ... Rete: Jitsi – la bulgara spuro en MondaFest’ 2020
232 ... MondaFest’: Evoluigo kiel kolono de Unuiĝintaj Nacioj
234 ... Eĥoj el Madagaskaro
236 ... Esperanto en universitatoj: Rekorda Interlingvistika Simpozio
237 ... Kulturo: La internacia Esperanta literatura konkurso “Hristo Gorov”
237 ... Oficiala Informilo
238 ... Recenzo: Vojoj ne plu novaj, sed daŭre aktualaj
239 ... Forpaso